Hoe herkent u een zieke vogel?

Allereerst is het belangrijk te weten wat normaal is voor uw vogel.

hoeveel weegt de vogel gewoonlijk? (1 x per week wegen)
hoe ziet de ontlasting eruit ?
hoe is de bespiering op de borst? Bij een magere vogel kun je duidelijk het borstbeen voelen. Bij een dikke vogel valt het weg tussen de spieren. Als hierin subtiele veranderingen optreden is dat een reden om naar de dierenarts te gaan.

Vogels zijn meesters in het verhullen van hun kwalen, want in de natuur ben je dan kwetsbaar. Heel vaak komen problemen pas aan het licht als de ziekte al in een ver stadium is. Vroege herkenning kan het verschil maken tussen leven en dood!

Waar kunt u specifiek op letten?

Minder actief: een vogel die zich niet lekker voelt is stiller, heeft minder zin om te spelen en slaapt meer. De veren zijn vaak opgezet (“bol zitten”). Soms gaan ze zelfs op de bodem van de kooi zitten.

Minder eetlust: een zieke vogel gaat minder eten of wordt kieskeuriger. Wat hij normaal lekker vindt wordt niet aangeraakt, maar iets nieuws wil hij wel proberen. Reden om aan de bel te trekken. Als de vogel eenmaal gaat afvallen en/of stopt met eten is hij al ernstig ziek!

Abnormale ontlasting: ontlasting van een vogel bestaat uit 3 componenten; de ontlasting zelf, urine (waterig deel) en de uraten (“witte vlag”). Bij diarree wordt de ontlasting anders van kleur en vaak dun, soms zit er ook bloed bij. Niet te verwarren met veel urineproductie doordat de vogel meer is gaan drinken. Uraten moeten helderwit zijn. Bij zieke vogels zie je vaak een geelverkleuring.

Veel voorkomende problemen

Benauwdheid:
Vogels die moeite hebben met ademen gaan met de staart wippen op het ritme van de ademhaling. Ook kan de borstkas heftig meebewegen. In geval van zeer ernstige benauwdheid gaan ze met de snavel open zitten. Dit is het eindstadium van al erg lang ziek zijn!
Vogels hebben naast longen een systeem van luchtzakken. Als de conditie van de vogel is verminderd door bijvoorbeeld stress (transport, een partner weg/erbij) of door voeding met een tekort aan vitamine A, kan gemakkelijk een schimmelinfectie in de luchtwegen ontstaan. Soms wordt dit gecompliceerd door een bacteriële long- en luchtzakontsteking. Zowel de schimmel als de bacterie moeten worden aangepakt, en vaak is dit een langdurige therapie.
Een groot risico is het vastlopen van een schimmelprop in een van de grotere delen van de luchtwegen. Dit leidt tot acute, zeer ernstige ademnood.
Bek- en verenrot:
Psittacine Beak and Feather Disease (PBFD), ook wel bek- en verenrot genoemd is een aandoening veroorzaakt door een virus. Dit virus is overdraagbaar via veerstof, ontlasting en via besmette kleding. Het virus kan maanden overleven en is weinig gevoelig voor schoonmaakmiddelen.
Besmetting is al mogelijk in het ei, in het nest en ook volwassen vogels kunnen de ziekte oplopen. Het virus nestelt zich met name in het immuunsysteem en in huid en veerfollikels. De incubatietijd is bij jonge vogels een paar weken, maar in oudere dieren soms wel jaren. Het kan dus lang duren voordat de verschijnselen van de ziekte zichtbaar worden.
Het meest zien we de chronische vorm waarbij na elke rui de vogel kaler en kaler wordt. Ook kunnen verschillende problemen ontstaan door de onderdrukking van het immuunsysteem. Slechte kwaliteit van de snavel en ontstekingen in het hoorn kunnen optreden.
De diagnose wordt gesteld met een bloedtest. Therapie voor deze verschrikkelijke ziekte bestaat helaas (nog) niet.
kliermaagdilatatie syndroom:
Deze aandoening staat ook wel bekend als neuropathische kliermaagverwijding of proventricular dilatation disease (PDD). De ziekte kenmerkt zich door ontstekingscellen rondom de zenuwen van het maagdarmkanaal (krop, slokdarm, klier- en spiermaag, darmen).
De oorzaak van deze ziekte is onbekend, maar men vermoedt dat er een virus bij betrokken is. Dit betekent dat het ook mogelijk op andere vogels overdraagbaar is. Ook stress zou een rol kunnen spelen. Het onderzoek hiernaar is in volle gang.
De symptomen zijn vermageren, braken of opgeven van voer, onverteerde zaden in de ontlasting en diarree.
Genezing is niet mogelijk. Er kan wel therapie ingesteld worden om de vogel te ondersteunen. Dit bestaat uit ontstekingsremmers, zacht voer of pellets, motiliteitsstimulerende middelen en eventueel enzymen om de vertering te bevorderen.
Eieren leggen: Kromsnavels kunnen zeer fanatiek eieren leggen, vooral de kleinere soorten. Als er geen kweek gewenst is, kan dit tot ernstige verzwakking van de vogel leiden. Met name grijze roodstaarten zijn erg gevoelig voor het ontwikkelen van een calciumtekort. De therapie bestaat uit gedragsadvies (niet knuffelen, speeltjes weg) en een prik die de ontwikkeling van eicellen verhindert. Als de vogels echter met een partner zitten kan zelfs een injectie niet afdoende zijn. Dan is soms de enige oplossing een broedblok op te hangen en het nest en de volgende rui af te wachten. Dan zijn ze voor een jaar weer klaar met de gezinsuitbreiding.

Tot slot
Het kan erg lastig zijn in te schatten hoe ziek een vogel is. Laat bij twijfel altijd checken! En natuurlijk geldt: voorkomen is beter dan genezen.